Meclis Başkanlık Divanı Nedir?
Meclis Başkanlık Divanı bir başkan, dört başkanvekili, yedi kâtip üye, üç idare amirinden oluşmaktadır. Siyasi parti grupları sahip oldukları milletvekili sayısı oranında Başkanlık Divanında temsil edilirler.
Meclis Başkanlık Divanının Genel Özellikleri
– Divanın bütün üyeleri milletvekilidir.
– Meclisteki parti gruplarının üyeleri oranında katılmalarını sağlayacak şekilde kurulur ancak siyasi parti grupları divana başkanlık için aday göstermezler.
– Divan üyelikleri için bir yasama döneminde 2 defa seçim yapılır.
– İlk seçilenlerini görev süresi 2 yıl iken 2. seçilenler ise yasama döneminin sonuna kadar görev yaparlar.
– Divan başkanı meclis tarafından, diğer üyeler ise partiler tarafından üyeleri oranınca seçilirler.
– Başkan hiçbir oturumda oy kullanma hakkına sahip değildir.
– Başkan vekilleri yönettikleri oturumlarda oy kullanamazlar
– Başkan ve başkan vekilleri, partilerinin siyasi faaliyetlerine katılamazlar.
Meclis Başkanlık Divanı Üyeleri Kimlerden Oluşur?
– Meclis başkanı
– Meclis başkan vekilleri( 4 tane)
– İdare amirleri(3 tane)
– Katip üyeleri ( 7 tane)
Meclis Başkanlık divanında yaralan bu kişilerin hepsinin TBMM üyesi yani milletvekili olması zorunludur.
TBMM seçimlerin yapılmasından sonra kendiliğinden toplanır. TBMM’nin toplanmasından itibaren 5 gün içerisinde Meclis Başkanlık Divanı seçimlerinin tamamlanmış olması gerekmektedir.
Geçici Başkanlık Divanının Oluşturulması
– TBMM’nin kendiliğinden toplanması ile önce geçici Başkanlık Divanının oluşturulması sağlanır.
– Bunun için önce en yaşlı üye geçici Meclis başkanı olarak kürsüye gelir ve yeminini ederek Başkanlık koltuğuna oturur
-Daha sonra en genç 6 üye sırasıyla gelerek yemin ederek katip koltuğuna otururlar ve böylelikle geçici Başkanlık Divanı oluşturulmuş olur.
Milletvekillerinin Yemin Ederek Göreve Başlaması
– Geçici başkanlık Divanı oluşturulduktan sonra milletvekillerinin yeminlerini etme aşamasına geçilir.
– Milletvekilleri sırasıyla gelerek yemin ederler ve yerlerine geçerek göreve başlamış olurlar.
-Bundan sonraki aşama ise seçimlerin yapılması aşamasıdır.
Meclis Başkanlık Divanının görevde kalacağına dair bilgi yanlış bilgidir. Zira yasama döneminin sona ermesi ile birlikte önceki Meclisin, milletvekillerinin vekillikleri ve Başkanlık Divanının görevi sona ermiş olur. Yeni yasama döneminde Meclis Başkanlık Divanının oluşumu için yukarıda da belirtildiği gibi geçici başkanlık divanı oluşturulur. Sadece yeni hükümet kurulana kadar ülke hükümetsiz kalmasın diye önceki Bakanlar Kurulu, yeni Bakanlar Kurulu oluşturulana kadar görevde kalır bunun nedeni idarenin sürekliliği ilkesidir.
Başkanlık Divanı Seçimi
– Meclis başkanlık divanı seçimlerinde gizli oy kullanılır.
– Başkan seçimi en çok 4 turda yapılır ve çoğunluk sistemi uygulanır.
Buna göre;
1. Tur :TBMM üye tamsayısının 2/3’ü ve daha fazla oyu alan aday başkan seçilmiş olur.
2. Tur: İlk turda da aranan oran bulunamaz ise ikinci tura geçilir ve bu turda TBMM üye tam sayısının 2/3’ü ve daha fazla oyu alan aday başkan seçilmiş olur
3.Tur : ikinci turda da aranan oran bulunamaz ise üçüncü tura geçilir ve bu turda TBMM üye tam sayısının salt çoğunluğunu (1/2 + 1) veya daha fazla oyu alan aday başkan seçilmiş olur.
4. Tur: Dördüncü turda, bir önceki tur olan 3. turda en çok oy almış olan iki aday katılır. Bu iki adaydan en çok oyu olan TBMM başkanı seçilir.
Meclis Başkanının Görevleri Nelerdir?
-TBMM’yi temsil etmek
– TBMM Genel Kurulunda yapılan görüşmeleri yönetmek
– Cumhurbaşkanının hastalığı, yurt dışında olması, ölümü ve çekilmesi durumunda cumhurbaşkanına vekalet etmek
– TBMM’nin idari. mali ve kolluk işlerini denetlemek ve yürütmek
– Divana başkanlık etmek ve divanın gündemini belirlemek ve kararlarını uygulamak
– Türkiye Büyük Millet Meclisi komisyonlarını denetlemek, işlerde birikme olması hâlinde komisyon başkanı ve üyelerini uyarmak ve durumu Genel Kurulun bilgisine sunmak
– Danışma Kurulu’na başkanlık etmek
-TBMM Kültür, Sanat ve Yayın Kurulu aracılığıyla Meclisi ve çalışmalarını yurtiçinde ve yurt dışında tanıtıcı tedbirler almak ve yayın yapmak
– Cumhurbaşkanı seçimlerin yenilenmesiyle ilgili olarak TBMM başkanından görüş istediğinde Cumhurbaşkanına görüş bildirmek
– TBMM’nin disiplin amirliği görevini yürütmek
– TBMM’de çalışan personelin idare amirliği görevini yürütmek
TBMM başkanı, özürlü oldu u veya TBMM toplantı halinde iken Ankara dışında bulunduğu zaman, görevlerini yerine getirmek üzere, başkan vekillerinden birisini kendisine yazıyla vekil olarak tayin eder.
Eğer cumhurbaşkanın görevi dolduktan sonra yerine kimse seçilmezse TBMM başkanı vekâlet etmez. Eski cumhurbaşkanı yenisi seçilip de göreve başlayana kadar kendi görev süresi sona erse bile görevinde kalmaya devam edecektir. Bunun nedeni idarenin sürekliliğe ilkesidir.
TBMM Başkanı;
– TBMM’de hiçbir şekilde oy kullanamaz ve yönettikleri toplantılarda uyarı ve düzenin sağlanması amacı dışında görüş beyan edemez, açıklamada bulunamazlar. Bu durum Meclis başkanının da konumu gereği tarafsız olmasının zorunluluğundan kaynaklı bir durumdur,
-Milletvekili olma zorunluluğu vardır. Başkan seçiline milletvekilliği devam eder.
– Partisi varsa üyeliği devam edebilir ancak partisinin faaliyetlerine katılamaz.
– Tatilde olan meclisi doğrudan doğruya bizzat ya da 1/5 (110) milletvekilinin yazılı istemi üzerine
Meclis Başkan Vekilleri
TBMM’de 4 adet meclis başkanvekili bulunmaktadır. Bunlar TBMM başkanı, özürlü olduğu veya TBMM toplantı hâlinde iken Ankara dışında bulunduğu zaman, görevlerini yerine getirmek üzere, başkan vekillerinden birisini kendisine yazıyla vekil olarak tayin edildiklerinde meclis içinde meclis başkanının görevlerini yerine getirirler.
TBMM başkan vekilleri, yönettikleri toplantılarda oy kullanamaz, uyarı ve düzenin sağlanması dışında görüş beyan edemezler.
TBMM’de İdare Amirleri Nedir?
Başkanlık Divanında 3 de idare amiri yer alır ki bunlar Meclisin iç idaresinin sağlanmasında TBMM başkanı ile birlikte hareket ederler ve ona karşı sorumludurlar.
TBMM Katip Üyeleri
Başkanlık divanın da 7 de katip üye bulunur. Bunlar TBMM Genel Kurulunda yapılan görüşmeleri tutanağa geçirirler.
