Kural olarak medeni yargılama hukukunun bir tamamlayıcısı olarak ortaya çıkmış hukuk dalıdır. Mahkemelerce verilen kararların davanın taraflarınca yerine getirilmemesi hâlinde, kişi mahkeme kararını icra ve İflas dairesine getirerek kararın devlet gücü ile cebren icrasını sağlayabilmektedir. Bunun yanında icra ve iflas hukuku aynı zamanda kişilerin kendi aralarında belgeli ve belgesiz borç ilişkilerinden kaynaklı yükümlülüklerini yerine getirmemeleri hâlinde de alacaklıların kendilerine başvurması hâlinde borçlunun borcunu cebren yerine getirtilmesini sağlarlar.
İcra ve iflas hukukunun kaynağını 1936 tarihli ve 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu teşkil eder.
Doktrinde bazı yazarlarca icra ve İflas hukuku da karma hukuk dalı olarak adlandırılmaktadır ancak baskın görüş bu hukuk dalının da kamu hukukunun alt dalı olduğu yönündedir.
İcra hukukunda icra takibi ve iflas takibi şeklinde iki tip takip bulunmaktadır. İflas takibi sadece iflasa tabi kişilere yönelik olarak yapılabilirken icra takibi herkese karşı yapılabilir.
Sadece tacirler iflasa tabidirler. Bu nedenle de tacirler hakkında hem iflas hem de icra takibi yapabilmek mümkün iken tacir olmayanlar hakkında sadece icra takibi yapılabilir.
İcra takibi de kendi içerisinde ikiye ayrılır. Eğer bir mahkemece verilen kararın yerine getirilmesi için icra dairesine gelinmiş ise buna ilamlı icra takibi, eğer belgeli veya belgesiz bir borcun veya bir yükümlülüğün yerine getirilmesi için alacaklılar icra dairesine gelmişlerse buna da ilamsız icra ‘rakibi denilmektedir.
Hukuk mahkemelerince verilen kararların onaylı bir suretine ilam adı verilmektedir.
Ceza mahkemelerince verilen kararların icrası değil, infazı söz konusudur. Bu nedenle bir kişi hakkında adli para cezası veya hapis cezası hükmü varsa bu hükmün icrası için icra dairesine gelinmez, bu hükmün infazı için infaz savcılığı zorla infazı sağlar.
İcra ve İflas daireleri, her asliye hukuk mahkemesi bulunan yerlerde yine bu mahkemenin yargı çevresi ile yetkili olmak üzere yeteri kadar kurulur.
icra ve iflas dairelerinin görevlerini gözetmek için yine yeteri kadar icra mahkemesi de kurulur.
